Op dieet: Wat werkt wel, wat werkt niet?

Een dieet veronderstelt vrijwel altijd een tijdelijke situatie en zodra het gewenste resultaat is bereikt, gaan we weer 'normaal' eten, met als logisch gevolg het jojo-effect. De vraag is hoeveel mensen daadwerkelijk het door hen gewenste resultaat bereiken? En binnen welke periode? En voor hoe lang?

In plaats van een dieet te gaan volgen zouden we er meer baat bij hebben - zowel op korte als op lange termijn - onze leefstijl aan te passen. Stap voor stap. Op gebied van voeding, beweging en ja, zelfs op het gebied van ontspanning.

Welk dieet werkt niet?

Ieder lichaam is uniek, dus vergelijk jezelf niet met de buurvrouw die enorm veel baat heeft gehad bij één of ander dieet, en vergelijk jezelf vooral niet met je man, die genetisch gezien simpelweg anders is gebouwd en wiens lichaam minder geneigd is tot vetopslag in vergelijking met een vrouwenlichaam.

Waarom een dieet voor de ene persoon wel werkt en voor de ander niet, is van meerdere factoren afhankelijk. (zie hierover dit blog). Staar je echter niet blind op een dieet. Want zeg nou zelf: hoeveel mensen zijn 12 maanden na een succesvol dieet nog steeds op gewicht? Dat zijn er niet zoveel, toch? Waar gaat het mis?

Het gaat mis bij diëten die je de garantie geven dat je binnen korte tijd veel kilo's of centimeters kunt verliezen. Dit zijn de zogenaamde crashdiëten waarbij je te weinig calorieën binnen krijgt.
Waar deze diëten geen rekening mee houden is o.a. het vet setpoint en de tijd die het vet setpoint nodig heeft om zich aan te passen aan het nieuwe gewicht.

Stel jij bent al geruime tijd veel te zwaar (BMI hoger dan 30/35). Dit betekent dat de systemen in jouw lichaam op een ander niveau functioneren dan wanneer je een normaal gewicht hebt. Je lichaam is groter, dus je hart moet bijvoorbeeld harder pompen om het bloed voldoende te laten circuleren. Voor ieder lichaamsproces is energie nodig, brandstof, en wij nemen brandstof in de vorm van voeding. Een groot lichaam heeft meer brandstof nodig dan een klein lichaam.

Het principe van diëten is gebaseerd op het verbruiken van méér brandstof dan er binnen komt. Dit principe klopt, maar we kunnen het ook overdrijven. Door middel van een crashdieet bijvoorbeeld. We geven het lichaam niet de kans haar interne processen aan te passen aan het nieuwe gewicht. Dat is de reden waarom we - zodra we stoppen met diëten - snel vervallen in het oude gewicht. Het interne lichaam functioneert immers nog steeds op dat oude niveau.

Welk dieet werkt wel?

Nu vind ik 'dieet' geen goed woord omdat het een tijdelijke situatie veronderstelt. Naar mijn mening werkt dus geen enkel dieet. Wat wel werkt is een leefstijlverandering of -aanpassing. De focus ligt hierbij niet op het bereiken van een bepaald getal op de weegschaal of een bepaalde kledingmaat maar op gezondheid in de vorm van fysiek en mentaal welbevinden.

In plaats van tijdelijk véél minder of anders eten, is het: stap voor stap gezonder eten, én meer bewegen. Kiezen voor puur en onbewerkt voedsel, écht voedsel, uit de natuur, in plaats van shakes en maaltijdrepen die in een fabriek zijn gemaakt. Ook vaker naar buiten en meer bewegen horen bij een gezondere leefstijl.

De kilo's vliegen er misschien niet vanaf, maar dat is juist goed, want zo heeft het interne lichaam ook de tijd en ruimte om haar systemen aan te passen aan de veranderingen. Je zult merken dat je na verloop van tijd op een plateau komt waarop de gewichtsafname stagneert. Dit is het punt waarop je vet setpoint zich naar beneden gaat bijstellen. Daar heeft het tijd voor nodig. In deze periode is het belangrijk om het lichaam het vertrouwen te geven (en het is belangrijk om het lichaam te vertrouwen) dat je niet zult vervallen in ongezonde patronen, maar dat de nieuw ingeslagen weg de juiste is. Laat het lichaam ervaren - door gezond te eten en voldoende te bewegen - dat 'dit' de nieuwe leefstijl is.

Een goed voorbeeld: De Paleo lifestyle.

Paleo gaat ervan uit dat we weer moeten eten zoals we dat deden in de oertijd, voordat we landbouw hadden en granen verbouwden. Mensen die een Paleo leefstijl hanteren eten puur en onbewerkt voedsel met als basis vlees, vis, eieren, verse groenten en fruit, en vetten uit met name kokos, noten en oliën.
Net zoals ik hierboven beschreef over het vet setpoint en over hoe het lichaam de tijd nodig heeft om haar interne systemen aan te passen aan een nieuw gewicht, zo gaat Paleo ervan uit dat het menselijk lichaam zich in de afgelopen 10.000 jaar nog steeds niet optimaal heeft aangepast aan de granen die wij tegenwoordig veelvuldig eten in de vorm van brood, rijst, pasta, aardappelen etc en dat dát juist de oorzaak is van overgewicht en andere klachten en ziektes waaronder de vele voedselintoleranties waaraan we tegenwoordig lijden.

Paleo is geen dieet, maar een leefstijl. Als je er meer over wilt weten kun je hier een kijkje nemen. Als je de 30 dagen Paleo challenge wilt aangaan om je nieuwe leefstijl een flinke kickstart te geven dan kun je je hier aanmelden. Lees hier hoe mijn vader al 10 kilo gewicht verloor dankzij Paleo.