Sporten, diëten en toch niet afvallen?

Hoe kan dat? Wanneer je alles 'volgens het boekje' doet en toch geen gram verliest, zou er dan iets anders aan de hand zijn?

De meeste mama's zijn als gevolg van de zwangerschap wat kilo's aangekomen en hebben door de drukte van alledag (nog) geen tijd gevonden het sporten en bewustere eten op te pakken. Toch zullen er ook mama's zijn die al vóór de zwangerschap kampten met overgewicht. Deze mama's hebben misschien al vele diëten en andere afslankmethoden geprobeerd, maar allemaal tevergeefs.

Overgewicht hebben betekent heus niet altijd dat je niet met je hand uit de snoeppot kunt blijven of dat je de hele dag hangt te luieren op de bank. Soms zijn er lichamelijke of psychische oorzaken die een gezond gewicht in de weg staan. Naast een gezonde leefstijl die bestaat uit goede voeding en voldoende beweging is het dan van belang om ook de achterliggende oorzaak van het overgewicht aan te pakken anders blijft het overgewicht telkens weer de kop opsteken.

In het tijdschrift GezondNU las ik een artikel van Cora de Fluiter, een gewichtsconsulente die drie jaar lang duizenden wetenschappelijke studies over overgewicht heeft bestudeerd. In haar boek (Slim op gewicht) beschrijft ze allerlei lichamelijke oorzaken van overgewicht. In dit blog zal ik er een aantal belichten.

Mogelijk lichamelijke oorzaken van overgewicht

1) Koolhydraatverslaving als gevolg van een tekort aan het hormoon serotonine
Serotonine is een gelukshormoon en koolhydraatrijk voedsel zorgt ervoor dat het lichaam meer van dit hormoon aanmaakt. Wanneer er een grote behoefte is aan koolhydraten (bv. aardappelen, rijst, pasta, snoep, chocolade, koek etc.) dan kan dat duiden op een serotoninetekort en de koolhydraten werken in dit geval als een soort medicijn omdat men zich - door het eten ervan - beter gaat voelen.

2) Traag werkende schildklier
Als de schildklier te langzaam werkt, dan lopen álle processen in het lichaam langzamer waardoor er minder energie wordt verbruikt. Omdat men zich vaak niet bewust is van een schildklieraandoening blijft men wel hetzelfde eten. In mijn E-Book heb je gelezen dat wanneer er meer energie binnenkomt in het lichaam dan dat er verbruikt wordt, de overtollige energie wordt omgezet in vet. Dit werkt net zo bij een trage schildklier. Volgens Cora de Fluiter is een goede manier om de werking van je schildklier te testen 'temperaturen': 's ochtends na het ontwaken en liggend in bed. Indien op 2 verschillende momenten de temperatuur lager is dan 36,6 schijnt er een kans te bestaan dat de schildklier niet goed functioneert. (menstruerende vrouwen zouden deze test op de 2de en 3de dag van hun menstruatie moeten uitvoeren)

3) Verlaagde verbranding als gevolg van te weinig eten.
Wanneer we te weinig eten dan denkt het lichaam dat er sprake is van voedselschaarste en verlaagt het de verbranding om geen kostbare energie (vet) te hoeven aanpsreken. Op het moment dat we wél eten dan zal het lichaam die nieuwe energie bij voorkeur opslaan als vet, als een soort van voorraad.
Wat is té weinig eten? Minder dan wat bij de lengte, leeftijd, gewicht en hoeveelheid beweging hoort).

Een calorie-arm dieet is om deze reden geen goed idee. Het zal ongetwijfeld effect hebben in het begin, maar op een gegeven moment merkt het lichaam dat het onvoldoende energie binnenkrijgt om goed te kunnen functioneren en dan zal het de verbranding vertragen. Een dieet is meestal van tijdelijke aard, maar het lichaam weet dat niet, dus na het dieet - wanneer men weer 'gewoon' gaat eten - den t het lichaam: "Aha, nu gaan we alles wat er binnenkomt opslaan in de vetcellen voordat er weer een voedselschaarste komt". Dit is het jojo-effect. Diëten brengt het systeem in de war.

4) Voedingstekorten
Hoewel we in het Westen vrijwel allemaal teveel eten, wil dat niet zeggen dat we alle voedingsstoffen binnenkrijgen. Het huidige voedsel is dusdanig bewerkt dat er steeds minder vitaminen en mineralen in terug zijn te vinden.
Volgens Cora de Fluiter kan een tekort aan de stoffen magnesium, zink, chroom, jodium, selenium en vitamine D overgewicht veroorzaken.
Ze legt uit: "Een tekort aan magnesium zorgt voor het risico op metaboolsyndroom en dus op hyperinsulinemie" (zie punt 6). "Een tekort aan chroom of zink verhoogt het risico op insulineresistentie (voorloper van diabetes type 2) en hyperinsulinemie. Een seleniumtekort veroorzaakt schildklierproblemen en verkleint de jodiumvoorraad die nodig is voor de schildklierwerking".
Voor wat betreft vitamine D gaat Cora de Fluiter terug naar de prehistorie en zegt ze: "Voor de primitieve mens uit de noordelijke gebieden was de stand van de zon een belangrijke aanwijzing voor het naderen van herfst en winter. Het zonlicht werd minder. Daardoor nam de hoeveelheid vitamine D in het bloed af. Dit was voor het lichaam een signaal om een aantal processen in werking te zetten waardoor de primitieve mens dikker kon worden zodat hij een eventuele voedselschaarste in de winter kon overleven.
Volgens De Fluiter lijden veel mensen tegenwoordig aan een chronisch tekort aan vitamine D waardoor het lichaam continu denkt dat er voedselschaarste zal aanbreken en daarom houdt het lichaamsgewicht vast (zie ook uitleg bij punt 3 over vertraagde verbranding).

Een simpele remedie tegen een vitamine D tekort is te zorgen voor voldoende zonlicht. Op heldere dagen is het noodzakelijk dat je buiten (actief) bent zodat de voorraad vitamine D hoog blijft.

5) Slecht werkend verzadigingssysteem
Een hongergevoel wordt niet altijd veroorzaakt door een lege maag. Het kan ook komen door een slecht werkend verzadigingssysteem. Het hormoon Leptine behoort de hersenen een seintje te geven dat er in het lichaam voldoende vetreserves aanwezig zijn. Door dit signaal weet het lichaam dat het iets rustiger aan kan doen. Komt dit seintje echter niet of te laat aan, dan blijft het lichaam op zoek naar voedsel en blijft men dooreten.
Het gevoel van verzadiging schijnt pas na 15-20 minuten in te treden. Daarom is het raadzaam om langzaam te eten. Neem een hap en leg het bestek neer terwijl je kauwt.
In principe geeft het lichaam via signalen in de maag en darmen aan dat we genoeg gegeten hebben. Wanneer we die signalen telkens niet of te laat horen blijven we dooreten en kan er overgewicht ontstaan.
Een heel simpel signaal is 'het boertje': op het moment dat je een klein boertje moet laten dan is dat het teken vanuit je lichaam dat het genoeg heeft gehad. Luister daarnaar is mijn advies.

6) Ongevoelig voor insuline: hyperinsulinemie.
Volgens De Fluiter heeft recent Nederlands onderzoek uitgewezen dat ruim een miljoen Nederlanders onder de 60 jaar lijdt aan hyperinsulinemie. "Je pikt ze er zo uit: "ze houden vooral rond hun middel vet vast". Dit wordt veroorzaakt door een chronisch hoge insulinespiegel die ervoor zorgt dat koolhydraten niet verbrand worden maar als vet worden opgeslagen.
"De stoornis is onderdeel van het metaboolsyndroom en wordt veroorzaakt door ongevoeligheid voor insuline."
Veel huisartsen merken deze stoornis niet op omdat zij direct denken aan diabetes. Daarvoor meten ze slechts de bloedsuikerwaarden. Die waarden kunnen prima binnen de referentiewaarden liggen, terwijl de insulinespiegel wél verhoogd is. Hyperinsulinemie is niet alleen een dikmaker maar ook "gevaarlijk" volgens Cora de Fluiter. Bovendien is het vaak een voorbode van diabetes type 2.

Word lid van de GinFit CLUB! Beweeg en eet jezelf Fit & Gezond!
Lees ook: Waarom je van stress een buikje krijgt.
Lees ook: Buikpsieren trainen: wanneer zie ik resultaat?
Lees ook: Waarom word je dik van stress?

(Bron: GezondNU, januari 2010. Mindfulnessenafvallen.nl)