Hoe belangrijk is een goede spijsvertering?

Héél belangrijk als je bedenkt dat veel klachten en ziektes een gevolg zijn van een niet goed werkend spijsverteringssysteem.
We kunnen ons vaak niet voorstellen dat bepaalde ziektes en klachten hun oorsprong hebben in het maag-darmstelsel. We zijn vaak überhaupt niet bezig met het vinden van de oorzaak van klachten, maar meer met het bestrijden ervan. Wanneer we echter de oorzaak niet achterhalen, zal de klacht telkens terugkeren.

Zoals je misschien weet volg ik een opleiding tot Ayurvedisch Practitioner. In deze wetenschap speelt de spijsvertering een cruciale rol en wordt eigenlijk alles in het werk gesteld om deze te optimaliseren.
De Ayurveda gaat ervan uit dat álles wat er in het lichaam binnenkomt, verwerkt / verteerd dient te worden. Dit geldt voor zowel voedsel als dranken, als ook voor emoties, indrukken, geluiden, gassen of lucht die we inademen, huidproducten etc.
Wanneer we bijvoorbeeld een spannende of zware film hebben gezien, voelen we de behoefte er nog even over na te praten en op zo'n moment is er meestal geen eetlust, want de film ligt 'zwaar op de maag'. Als we verliefd zijn ervaren we weinig trek, want er zitten teveel 'vlinders in onze buik' die voor een vol gevoel zorgen. Soms maken we ons druk/zorgen om een bepaalde kwestie die energie kost. Die energie is dan niet meer beschikbaar voor bijvoorbeeld de vertering van voeding. Op een gegeven moment hebben we er 'onze buik van vol' en gaan we het probleem aanpakken waardoor er weer energie vrijkomt voor de vertering/verwerking van andere zaken.

De spijsvertering belasten of verhogen?

De spijsvertering wordt in de Ayurveda Agni genoemd. Dit betekent vuur. Je zou Agni dus kunnen omschrijven als het 'verteringsvuur'. Er zijn verschillende zaken die de kracht van het verteringsvuur beïnvloeden, zowel positief als negatief. Hieronder volgt een kort overzicht.

Zaken die de spijsvertering belasten en het verteringsvuur doen afnemen zijn de volgende:

Op het gebied van voeding:
- overeten. Met overeten bedoel ik in dit geval ook dat je alweer begint met eten voordat de vorige maaltijd is verteerd. Je zou zeker 2,5 tot 3 uur tussen maaltijden moeten kunnen aanhouden.
- zwaar verteerbaar voedsel. Denk hierbij aan té vet of gefrituurd voedsel, droge noten (je kunt ze het beste in water weken), half-zachte en harde kazen, onvoldoende gaar voedsel. Voedsel uit blik of uit de diepvries, kant & klaar maaltijden, oud voedsel of te lang gekookt voedsel.
- teveel rauwkost. Rauw voedsel is voor de meeste mensen zwaar verteerbaar. Of dat voor jou ook geldt kun je merken aan o.a. verteringsproblemen: gassen, consitpatie, darmgerommel)
- teveel fruit
- teveel melkproducten (verse rauwe melk is echter wel aan te bevelen)
- toetjes eten (een dessert eten ná de maaltijd heeft de neiging de spijsvertering te verstoren omdat de maag tegen het einde van een maaltijd bezig is met de verwerking van complexe eiwitten, terwijl de suikers (koolhydraten) reeds zijn gepasseerd of verteerd. Een toetje bevat meestal veel suikers (koolhydraten), dus dit schopt de maag-darmwerking in de war. Je zou beter iets zoets kunnen eten vóór de maaltijd)
- slapen en/of liggen ná de maaltijd (allereerst is het voor een optimale vertering niet gewenst om te gaan liggen omdat we ons dan in een horizontale positie bevinden. Dit verstoort het verteringsproces. Beter is het om rechtop te blijven zitten. Slapen - dus echt even helemaal 'weg' zijn - legt de spijsvertering volledig stil en is derhalve af te raden. Wanneer er sprake is van moeheid na een maaltijd, kan dat wijzen op een lage Agni / een laag verteringsvuur (of een té zware maaltijd). Het lichaam moet veel energie gebruiken om de maaltijd te verteren. In plaats te slapen is het verstandiger te bedenken wat ervoor heeft gezorgd dat het verteringsvuur zo laag is en hoe het vuur aangewakkerd zou kunnen worden?)

Op het gebied van de zintuigen zijn de volgende zaken belastend voor een goed brandend vuur:
flitsende tv/computerbeelden, luide muziek, films/nieuwsberichten die ons van streek maken, sterke (synthetische) geuren, slaapgebrek, teveel zoetigheid, overwerkt zijn.

Op het gebied van emoties hebben emotionele shock, verlies, negativiteit, spanning, onzekerheid, onderdrukte gevoelens, instabiliteit etc. een negatieve invloed op de werking van het maag-darmstelsel. (In het E-Book besteed ik aandacht aan het effect van stress op onze gezondheid. De lijst van lichamelijke aandoeningen als gevolg van mentale stress lijkt oneindig en soms misschien vergezocht. Je verwacht toch niet dat je als gevolg van teveel stress en zorgen in je leven een chronische bijholte-ontsteking kunt krijgen? Nu is het in dit specifieke voorbeeld zo dat een chronische bijholte-ontsteking een gevolg kan zijn van een verstoorde darmwerking. In plaats van ons te wenden tot de KNO arts, zouden we er beter aan doen de darmwerking te verbeteren en wellicht de stress aan te pakken?)

Zaken die het verteringsvuur verhogen:

Met betrekking tot voeding:
- alle verwarmende kruiden (bv. (verse) gember en zwarte peper, knoflook, kaneel, kurkuma, kruidnagel, fenegriek, groene komijn etc.), zout, zuren (bv. azijn), vis. Wanneer je het verteringsvuur wilt verhogen zou je simpelweg kunnen starten met het bereiden van verse kruidenthee die je gedurende de hele dag drinkt. Alleen dit kan al wonderen verrichten. Ik zal in een volgend blog aandacht besteden aan de bereiding van o.a. verwarmende kruidenthee.

Met betrekking tot de zintuigen:
- zonlicht, warmte (door bv. wrijving/frictie), stilte, warme (geen felle) kleuren, zure-zoute-pikante smaak.

Met betrekking tot emoties:
- humor!

De eerste stap bij gezond blijven is je bewust worden van potentiële ziekteoorzaken (zie hierboven onder 'zaken die de spijsvertering belasten en het verteringsvuur doen afnemen') zodat je deze kunt vermijden of er verstandig mee kunt omgaan. Zodra je merkt dat het evenwicht tussen wat er in het lichaam binnenkomt en wat er verwerkt/verteerd dient te worden verloren begint te gaan dan is de belangsrijkste methode om de balans te herstellen het TEGENOVERGESTELDE TE DOEN en de OORZAAK AF TE ZWAKKEN.
Het is al zo simpel als: Heb je het koud? Eet of drink dan iets warms. Heb je emotioneel veel te verwerken? Eet dan weinig zodat je het verteringsvuur niet extra belast met de vertering van voedsel. Heb je veel zorgen aan je hoofd? Maak een wandeling in de natuur, ga mediteren of zoek de stilte op. Heb je hard gestudeerd voor een examen (dit is informatie die verwerkt moet worden)? Eet dan licht en kijk bij vookeur geen tv, want ook het voedsel en de tv-beelden moeten door het lichaam verwerkt worden.
Dit principe van de tegenovergestelde eigenschap aanwenden is zó eenvoudig dat je het in de dagelijkse praktijk gemakkelijk over het hoofd ziet. Maar het is buitengewoon krachtig en doeltreffend en als je het toepast zul je merken dat je snel en moeiteloos het evenwicht kunt herstellen.

(Bron: De Ayurvedische Huisapotheek, Vasant Lad)