Wanneer ben je écht moe?

Je kunt moe zijn én je kunt moe zijn. Na een pittige bootcamp training ben je lichamelijk moe en voel je dat aan je spieren. Na een dag op kantoor kun je ook vermoeid zijn. Maar die vermoeidheid is toch echt totaal anders.

Lichamelijke- en mentale vermoeidheid

Er is een verschil tussen lichamelijke vermoeidheid en mentale vermoeidheid. Lichamelijke vermoeidheid kun je meestal goed verklaren. Je hebt gesport of aan lichamelijke inspanning gedaan en je lichaam voelt loodzwaar. De fysieke vermoeidheid die je voelt na het sporten is een gevolg van verzuurde spieren en een laag bloedsuikergehalte. Dat is een natuurlijke reactie van je lichaam. Als je lichamelijk moe bent, kun je je geestelijk nog topfit voelen. Het is zélfs zo dat je je na het sporten vaak geestelijk fitter voelt dan daarvoor.

Geestelijke vermoeidheid is wat lastiger te verklaren. Je voelt je moe als je heel de dag vergaderd hebt. Of je hebt zoveel zorgen dat je moe bent van al het piekeren. Wetenschappers hebben nog niet kunnen ontdekken wat het exacte mechanisme is van mentale vermoeidheid. Eén van de verklaringen is dat bij mentale inspanning de voorraad glycogeen slinkt. Glycogeen is de brandstof van je brein. Als de glycogeen slinkt komt adenosine vrij. Dat stofje maakt je slaperig. Terwijl je slaapt wordt de glycogeen voorraad weer aangevuld. Ook herstellen je spieren zich. Slaap helpt dus wel degelijk tegen lichamelijke én mentale vermoeidheid.

Wanneer ben je nu écht moe?

Slapen is de dus dé oplossing. Maar zo eenvoudig is het nu ook weer niet. Want vooral mentale vermoeidheid is vaker het gevolg van een motivatieprobleem: “Ik wil niet meer”, in plaats van, “Ik kan niet meer”. Of jij écht moe bent of gebrek hebt aan motivatie kun je heel makkelijk testen: Als je geen puf hebt om te koken, maar je hebt nog wel de energie om naar de afhaal Chinees te rijden is je moeheid waarschijnlijk eerder motivationeel. Als je geen puf hebt om te leren voor een examen, maar je hebt nog wel energie om een fijn boek te lezen, dan geldt wederom dat het eerder aan je motivatie ligt dan aan je moeheid.

Vorige week nog las ik in de krant over marathonloopster Hyvon Ngetich. Zij kwam in Austin kruipend over de finish. Letterlijk. Het lukte de 29-jarige Keniaanse atlete, die totaal uitgeput was, om op die wijze toch nog derde te worden. Haar lichaam was uitgeput, maar haar geest kon de kracht nog vinden. Wonderlijk!

Is toegeven aan je vermoeidheid zwak?

Dus, is toegeven aan je moeheid dan altijd een zwaktebod? Er zijn inderdaad situaties waarin je beter kunt proberen je over je moeheid heen te zetten. Bijvoorbeeld als je vermoeide gevoel samen gaat met sombere gedachten, tegenzin of stress. Je kunt dan de neiging hebben je terug te trekken, maar het kan juist enorm helpen je zinnen te verzetten. Daar krijg je nieuwe energie van. Maar ik ben ook echt vóór het toegeven aan je vermoeidheid. Helemaal als het om taken gaat die jij jezelf hebt opgelegd. Dingen die jij van jezelf moet doen. Wees dan maar eens lekker lief voor jezelf en geef er gewoon aan toe.

bron: Maart 2012, Psychologie Magazine – Francine Aarts